Eigenlijk moet je mij niet bellen. Ik herkende mijn eigen burn out namelijk niet. Ja, mijn hoofd zat vol. Ja, ik sliep ook niet echt top meer. En had steeds vaker hoofdpijn. Maar is dat dan een burn out? Zal allemaal wel meevallen toch?
Ik had uiteindelijk geen burn out. Bij een burn out ben je opgebrand. Is het echt even klaar. Ik had veel van deze symptomen, maar ik zat in een fase voor de burn out. Overspannen noem ik het zelf maar. Mijn coach heeft het nooit gelabeld. En dat hoefde van mij ook niet. Vond het allemaal al beschamend genoeg. Want ik had nooit gedacht dat ik iemand zou zijn die last van stress symptomen zou krijgen. (Alsof het aan jezelf ligt).
Ik snapte het niet. Ik kan toch prima relativeren? Ik trek me toch ook niets aan van wat anderen van me denken? Ik kon toch ook prima een universitaire studie met een 40 urige werkweek combineren? Dat was me toch altijd prima gelukt?
Toenemende druk en verantwoordelijkheid op het werk? Zeker. Maar dat kon ik altijd redelijk van me afschudden. Ja, ik deed veel projecten tegelijk, maar in het weekend kon ik prima van het moment genieten. Dat klopt allemaal. Totdat het niet meer lukte. Steeds meer scheurtjes in dat perfecte plaatje. En ik werd langzaamaan iemand die op zondag al neerslachtig was omdat ik wist dat ik maandag er weer volle bak tegenaan moest. Dat ik buikpijn kreeg bij de gedachte dat ik waarschijnlijk die deadline niet ging halen. Dat ik 's avonds in bed alleen nog maar over het werk kon nadenken. En ik had uit mijzelf nog niet aan de bel getrokken. Niek was uiteindelijk diegene die zei 'Je MOET hier wat mee.' Dus belde ik mijn werkgever. Met lood in mijn schoenen.
Wat was het dan waardoor je wist 'dit is niet goed'?
Neerslachtige gedachtes. Ik kon niet meer relativeren. Was constant bezig met to do lijstjes in mijn hoofd. Kortaf tegen de kinderen. Geïrriteerd naar Niek als hij verontwaardigd vroeg 'moet je nu weer aan het werk?' Ik had het idee dat hij het gewoon niet begreep.
Ik kon me slecht concentreren. Op het werk was mijn collega aan het bellen. Ik kon niets. Kon me totaal niet meer concentreren. En ik had die dag honderd en één dingen op mijn 'to do' lijstje. Dus dit kon ik er helemaal niet bij gebruiken! Ik stond uiteindelijk huilend op de gang. Als iets een teken is.. huilend op het werk is er één.
Later in mijn (herstel)proces had ik pas door dat er ook veel lichamelijk klachten voort kwamen uit de stress. Zo was ik regelmatig duizelig. Achteraf is dit iets geweest wat al enkele jaren komt en gaat. Nooit gelinkt aan stress. Ik had wel eens druk op borst en heb zelfs in het verleden wel eens een paniekaanval gehad. Ik had veel hoofdpijn en ik kon 's avonds maar moeilijk in slaap komen. Maarja. Er waren avonden bij dat ik pas om 23.00 uur de laptop afsloot. Dan is het ook niet realistisch om te denken dat je 23.30 al kunt slapen. Daar zal het wel aan liggen,
Uiteindelijk kwam alles samen in de corona periode. In corona periode moesten we thuis werken. En kon ik de kinderen niet naar de opvang brengen. De overheid zag mijn werkzaamheden niet als 'noodzakelijk' beroep. Maar ondertussen had ik nog steeds dezelfde deadlines en dezelfde workload. Ik moest alleen nu ook nog even ondertussen voor 2 kinderen zorgen. Gevolg was dat ik in de avonduren al het werk van overdag in ging halen. Maar eigenlijk was ik al 'op' van een hele dag 'half' aan het werk zijn en er 'half' voor de kinderen zijn. Dan zette ik de laptop om 19.30 aan en wist ik niet eens waar ik moest beginnen. Zat ik eerst 20 minuten naar een beeldscherm te staren.
Ondertussen deed ik een project op het werk wat enorm uit aan het lopen was en het lukte me maar niet om er grip op te krijgen. Ik vroeg geen hulp. Dus ik kreeg ook geen hulp. Totdat ik aan Niek bekende 'Ik word echt ongelukkig van het idee dat morgen weer een werkweek begint'. Toen heb ik de volgende ochtend mijn werkgever gebeld (weer huilen natuurlijk) en gezegd 'Ik kan dit niet meer.'
En toen?
Hij vroeg aan mij: 'Wat kan ik voor je doen?' Ik wist het niet gelijk, maar ik wist wel dat ik niet meer zoveel projecten op hetzelfde moment kon doen. Ik kon me slecht concentreren. Slecht overzien. Mijn taken moesten even kort en duidelijk zijn. Dat bleek geen probleem. Hij nam een aantal dingen van me over. Maar dat was even de korte termijn oplossing. Ik moest met iemand gaan praten.
Incoming: arbeidscoach. Mijn eerste sessie legde hij binnen 5 minuten de vinger op de zere plek. Ik voelde dat ik had 'gefaald'. Ik kon blijkbaar de druk allemaal niet aan. Kon niet een leuke moeder zijn, een gedreven werknemer, sociale collega en aandachtige vrouw. En dat was moeilijk voor me om te verkroppen. Perfectionistisch ben ik. Ik wil in al die rollen uitblinken. En op alle vlakken lukte dat niet (meer). Dat was voor mij pijnlijk.
Ook dacht ik 'Waarom kan ik het nu ineens niet meer?' Ik doe al sinds jaar en dag hetzelfde. Waarom lukt het me nu niet meer? Wat is er met mij? Ik had totaal geen oog voor het feit dat dit juist een proces van maanden of jaren is. Het is helemaal niet 'nu ineens'. Het is iets wat zich (bij mij) al jaren heeft opgebouwd maar wat ik gewoonweg niet heb herkend. Die paniek aanval bijv. was al in de tijd van mijn studie. Dus nog voordat ik aan het werk was. Midden in een toetsweek (hallo druk!). En die duizeligheid had ik ook al bij mijn vorige werkgever.
Sowieso legde ik veel schuld bij mijzelf neer. Daar moest ik echt eerst overheen komen. Daar waren die gesprekken met de coach heel goed voor. Je eigen gedachtes kunnen zo negatief zijn. En als hij dan samen met mij naar de feiten ging kijken dan bleek dat een heel ander beeld te schetsen. Een voorbeeld? Ik had het gevoel dat ik er niet genoeg voor de kinderen was. Als Maren verwijtend zei (of nouja. zo voelde ik dat) 'Jij moet altijd werken!' dan was dat een mes recht in mijn hart. Kon ik me heel schuldig over voelen. Met mijn coach nam ik de week samen door. Ik breng haar zelf bijna alle ochtenden in de week naar school, ik kan haar 2 middagen in de week zelf ophalen. Altijd als er wat op school is, probeer ik tijd voor haar vrij te maken. En op het moment dat we samen zijn leg ik ook echt andere dingen (zoals de huishouding) aan de kant. Klinkt eigenlijk helemaal niet als een workaholic moeder toch? Toch had ik dat beeld voor mijzelf wel zo geschetst. En dat werd mijn waarheid. Maar waren niet de feiten.
Weg naar herstel
De aspecten waar ik met de coach aan gewerkt heb:
- Communicatie. Niet omheen draaien. Gewoon zeggen als het niet lukt. Anders ga je proberen aan niet realistische verwachtingen te voldoen. Wordt echt niemand gelukkig van.
- Stel je grenzen. Ik moest weer baas worden van mijn eigen planning. Ik was in een werkweek van 40 uur ook ingepland op projecten voor 40 uur. Totaal niet realistisch. Ik had tussendoor ook nog curssussen, moest collega's begeleiden, had meetings met de klant, moest mails wegwerken en telefoontjes plegen en dat stond allemaal niet in mijn planning. Dus heb een tijd lang mijn eigen planning opgesteld waarbij ik ook marge had ingebouwd voor dit soort dingen. Daardoor moest ik soms nee zeggen tegen nieuwe klanten. En de discussie aangaan dat je eigenlijk wel ruimte hebt in de planning, maar dat je alsnog geen nieuwe klanten gaat aannemen. Verdedig dat! Want daar maak je het verschil voor je mentale gezondheid!
- Vraag hulp. Als iemand anders hulp aan je vraagt doe je het waarschijnlijk ook met liefde. Waarom mag iemand anders jou met liefde niet helpen? Je man kan toch net zo goed die kinderen naar bed doen zodat jij even je hoofd leeg kan maken? En je moeder wil vast even oppassen zodat je dat uurtje naar de yoga kan. Ik heb zelf het idee dat dit met name een valkuil is voor vrouwen. Mijn man komt thuis en vraagt 'Wat eten we?' Haha! Die vraagt niet eens meer. Die gaat er al van uit dat hij dat zelf niet hoeft te doen. Be like mannen.
- Relativeer! In een shit situatie: bagatelliseer als een malle. Maak het zo klein mogelijk. Heb je een fout gemaakt? Nou en? Hoe belangrijk is het nu echt? Kun je hierdoor je baan verliezen? Houden je kinderen nu niet meer van je? Heeft dit effect op je gezondheid? Gaat je partner nu bij je weg? Allemaal nee? Wat stelt het allemaal dan voor? Als jij je dit voorval over 5 jaar niet eens meer herinnert (of het doet er over 5 jaar niet meer toe), mag je er echt niet langer dan 5 minuten over piekeren.
- Blijf bij de feiten. Je meet dingen breed uit in je hoofd. Maar zeggen de feiten hetzelfde? Ga de feiten af (dus zonder de emotie die jij erbij voelt). Kom je nu tot dezelfde conclusie? Dit hangt, wat mij betreft, ook sterk samen met je grenzen kunnen stellen. Vind ik nog steeds lastig om te doen. Door het heel feitelijk aan te pakken (als ik nu deze opdracht voor je doe heb ik geen ruimte meer voor opdracht X) kun je de boodschap wat makkelijker brengen en wordt deze doorgaans ook beter ontvangen.
- Loop, fiets of sport. Doe iets wat cortisol aanmaakt en je stress hormoon dus reduceert. Dus ook dat rondje lopen in de pauze. Geen tijd voor? Onzin! Wat doet die 30 minuten nou op een hele werkdag? En jij komt (gegarandeerd) heel iets meer ontspannen terug.
- Zorg goed voor jezelf. Voeding, slaap, bewegen, sociale contacten. Het doet er allemaal toe! Niet eerst werk en dan komt de rest. Niet eerst je gezin en dan komt de rest. Eerst voor jezelf zorgen en dan komt de rest.
Hoe herken je een burn out?
Grote kans van niet dus. Grote kans dat je denkt dat het 'allemaal wel mee valt'. Dat je normaal bent gaan vinden dat je veel hoofdpijn hebt, niet kunt slapen of dat je fysieke klachten hebt. Of dat je er andere (medische) redenen voor zoekt. Of buiten jezelf zoekt (als ik maar ander werk heb, dan.... ). Het gaat ook geleidelijk aan. Je bent niet van de ene op de andere dag een heel ander persoon. Of zichtbaar ziek. Zo werkt het niet. Het is een langdurig proces.
Wat wel hoop geeft is dat het omkeerbaar is. En dat je er zeker wat van leert.
Wat ik heb geleerd van een burn out
Dat het niet alleen aan de werksituatie ligt. Dat je in je privé ook dingen kunt doen, die je veel energie geven (zoals het moederschap) maar die er ook voor zorgen dat je continu 'aan' staat. Voor mij is dat 'continu aanstaan' echt het grootste probleem. En ik herkende ook niet gelijk dat ik 'aan stond' als ik het over leuke sociale dingen heb of over de thuissituatie. Want dat was toch ontspanning?
Ik denk dat ik van nature toch wat introvert ben. Dat betekent niet dat ik sociale contacten uit de weg ga. Het tegendeel zelfs. Ik kan het heel leuk hebben met collega's, met vriendinnen uit eten en ik kan me prima vermaken op een feestje. Maar het kost me doorgaans ook energie. Mijn partner krijgt hier energie van. is toch anders.
Ook had ik soms wat schuldgevoel over het feit dat ik toch 4 dagen in de week werk (naar de kinderen toe) en dat probeerde ik op vrijdag allemaal goed te maken door super duper leuke dingen met ze te gaan doen. Dus dan heb je een hele werkweek gehad en dan ga je op je vrije dag iets doen wat je ook weer super veel energie kost.
Voor al die dingen die energie kosten moet ook wat tegenover staan. Ontspanning dus. Even tijd voor mijzelf maken. En ja, dan moet ik dus hulp vragen. Dan vraag ik aan Niek om even op de kinderen te letten zodat ik kan gaan wandelen met een podcast of naar de yoga.
Ook herken ik nu wat eerder de 'signalen'. Duizelig? Dan plan ik de eerstkomende tijd echt niets meer. Of zet ik ter plekke de laptop uit en ga lopen. Kortaf tegen de kinderen? Dan gaan we vandaag niet naar die fantastische nieuwe natuurlijke speeltuin. Maar gaan we thuis chillen. En nee, dan ga ik geen spelletjes met ze doen. Als ze zich vervelen is alleen maar goed voor ze. Worden ze alleen maar creatiever van. Of ze kijken lekker tablet. Is precies helemaal niets mis mee.
Reactie plaatsen
Reacties
Heel veel herkenbare dingen in jou verhaal.
En als moeder best lastig om aan de bel te trekken of te zeggen ik trek t niet